Vogels en begrijpend lezen
Vogels in de de lucht. Zag je de fout? Meestal ontglippen ze ons. Vanuit onze ingebakken voorkennis weten we dat er nooit twee lidwoorden naast elkaar staan. Het blijkt dat ervaren lezers volop gebruik maken van voorkennis bij het lezen van teksten. Waar maken ervaren lezers nog meer gebruik van? Samen gaan we op zoek naar antwoorden.
Als helder is wat ervaren lezers doen, weten we wat kinderen moeten leren! Wiebren neemt de ervaren lezers tot uitgangspunt. En de tekst staat centraal in plaats van allerlei curieuze leesstrategieën. We zoomen diep in op de voorwaarden voor begrijpend lezen. Immers, de resultaten op toetsen voor begrijpend lezen worden voor 80% bepaald door de voorwaarden. Een school vooruit helpen met begrijpend lezen betekent vooral de voorwaarden opkrikken. Daar liggen in eigenlijk alle scholen verbeterpunten. Zijdelings raken we de invloeden van Close Reading: een didactische input die in Amerika veel wordt gehanteerd.
De voornaamste uitdaging is echter de betrokkenheid van de kinderen. Kinderen moeten het een uitdaging vinden om teksten te lezen. De diepere betekenis ontdekken van de woorden in en tussen de zinnen van de tekst. Verwonderd raken! Kinderen en leraren die zeggen: ‘Joepie, begrijpend lezen!’ Informatie bij Wiebren de Jong, wdejong@onderwijsmetlev.nl
‘Zomaar een tekst’. Een paar weken proberen? Dat kan!
Al een paar jaar stuurt Wiebren zondagavond tientallen scholen en hun medewerkers twee actuele, korte teksten, inclusief didactische aanwijzingen. Ook zijn er facultatieve vragen toegevoegd, maar daar gaat het niet om. In een kort moment praten de kinderen en hun leerkracht over een bijzondere, grappige of ingrijpende gebeurtenis aan de hand van een tekst. Even, een intermezzo, 15 – 20 minuten, zonder dat de kinderen zich er bewust van zijn dat hun wereld wordt vergroot en het begrijpen van teksten wordt verdiept. De vele reacties van collega’s zijn lovend. Kinderen roepen, ‘Ja leuk, zomaar een tekst.’ Meld je aan voor de ‘zmetjes’. Informatie bij Wiebren de Jong, wdejong@onderwijsmetlev.nl
Close Reading – nadenkend, zoekend lezen
Zolang de leerlingen weinig of geen plezier ervaren in begrijpend lezen zijn goede resultaten niet te verwachten. Huidig onderzoek leert dat betrokkenheid bij de tekst, het centraal houden van de inhoud van de tekst en het verhogen van de moeilijkheid van teksten doorslaggevend is voor het begrijpen ervan. Strategieën kunnen een ondersteuning zijn, maar ook zorgen voor een averechts effect.
In deze verdiepingscursus proberen we nog nadrukkelijker te realiseren dat kinderen bij begrijpend lezen roepen ‘Joepie!’ Kenmerkend voor de werkwijze van Wiebren voor Close Reading is:
• Het is een leesvorm waarbij leerlingen, veelal in tweetallen, intensief complexe, langere tekst lezen met een focus op het vinden van bewijzen in de tekst.
• Veelal werken we met drie korte lessen van elk 30 minuten per week, waarbij we steeds vanuit een andere positie in gesprek zijn over dezelfde tekst:
– Les 1: algemene begripsvragen;
– Les 2: praten over belangrijke details, woorden en de structuur van de tekst;
– Les 3: praten over de bedoelingen van de schrijver, afleidingen n.a.v. de tekst, meningen, argumenten.
• Het zoeken naar een structuur waarin Close Reading passend is, bijv. gebruik maken van wereldoriënterende teksten.
• Als onderligger gebruiken we de structuur van ‘Zomaar een tekst.’
Informatie bij Wiebren de Jong, wdejong@onderwijsmetlev.nl
Begrijpend luisteren! Dat moeten we beter doen!
‘Wat kan papa nu doen?’ Zo maar een vraag die een leidster of juf kan stellen tijdens het voorlezen van een prentenboek aan de kinderen van groep 1 – 3 (4). Een goede vraag waarmee het denken van het kind gestimuleerd. Een vraag die je de oudere, betere kinderen zal stellen. Maar het aanwijzen van een tas in het prentenboek is ook een goede vraag. Voor jongere of minder ervaren kinderen. Door het stellen van goede denkvragen maken we verschillen tussen kinderen. Differentiëren! Het stellen van passende denkstimulerende vragen is best de moeite waard om over na te denken.
Het vormt één van de ingrediënten van ons begeleidingstraject begrijpend luisteren. Andere onderwerpen zijn het hardop denkend voordoen, interactief voorlezen, woordenschat, preteaching, enzovoort. Een compleet programma waarbij de nadruk ligt op de praktijk.
Tijdens en na de bijeenkomsten werkt iedere leerkracht aan een zelf gekozen prentenboek. Na de cursus krijgt elke deelnemer de beschikking over de bewerking van de mede- cursisten.
Gaandeweg de cursus zullen we ook ontdekken dat we vrijwel dezelfde stappen volgen als in een ideale les begrijpend lezen. Effectief begrijpend luisteren vormt een voorwaarde voor begrijpend lezen. Onmisbaar blijkt uit onderzoek, waaruit ook duidelijk wordt dat het huidige voorlezen van prentenboeken een upgrading verdient. Informatie bij Wiebren de Jong, wdejong@onderwijsmetlev.nl
