Overal lees je over Close Reading. Het schijnt dé oplossing te zijn voor onze problemen met begrijpend lezen. Een uitgever probeert met deze kreet zelfs goede sier te maken voor zijn methode voor voorgezet technisch lezen! Maar wat is Close Reading eigenlijk? Hoe liggen de kansen?
Er is een tijd geweest dat er nauwelijks aan begrijpend lezen werd gedaan. In de vorige eeuw maakten kinderen vragen bij teksten en die werden besproken. Daar bleef het bij. Tot in de jaren 90 uit onderzoek bleek dat het beter kon.
Kinderen leerden vanaf toen strategieën, waarbij ze signaalwoorden herkenden en konden benoemen. Of ze waren op zoek naar middel – doelrelaties in teksten. Of ze zetten oorzaken en gevolgen in ingewikkelde pijlenschema’s.
Maar de afgelopen jaren ontdekten we dat al die strategieën kinderen nauwelijks helpen. Sterker nog: de strategieën hebben soms zelfs een tegengesteld effect. De kinderen leren een hulpmiddel, maar ondertussen begrijpen ze de inhoud van de tekst niet. Bovendien verliezen ze zienderogen hun betrokkenheid en plezier bij en voor teksten. De belangrijkste methoden in Nederland voor begrijpend lezen stellen helaas nog steeds deze strategieën centraal.
We komen er langzamerhand meer en meer achter dat onze kinderen problemen hebben met het begrijpen van langere, complexe teksten. Vooral in het voorgezet onderwijs lopen kinderen vast. En dat terwijl het begrip van teksten nóg meer lading krijgt: het is met voorsprong de belangrijkste 21ste eeuwse vaardigheid.
Hoe lossen we dit op? Vanuit Amerika waait ‘Close Reading’ over. Elke week is er meestal één pittige, veelal lange tekst . Elke week zijn er drie lessen van ongeveer 30 minuten bij deze tekst. Via verschillende keren herlezen van (delen van) de tekst graven we steeds een laagje dieper. De teksten sluiten veelal aan bij het gangbare thema in de klas, bijv. Lekker Fit of de Tweede Wereldoorlog. Onderliggend aan deze manier van lezen zijn de onderzoeken van Hattie, Fisher, e.a. Zij benadrukken het belang van bijvoorbeeld het voeren van klassendiscussies en/ of kleine groepsdiscussie. Ook staat bij het stellen van vragen het zoeken naar bewijzen in de tekst centraal: steeds terug naar de inhoud van de tekst
Liggen hier kansen? Ja, zeer zeker. Liggen hier belemmeringen, hobbels, valkuilen. Ja, vele! Het is goed om vooraf de kans van slagen in te schatten om vervolgens te kijken op welke manier de vernieuwing wel kansrijk is, wat wel haalbaar is en wat duurzaam kan zijn. Laten we samen in een aantal inhoudelijke bijeenkomsten proeven aan Close Reading? En samen met jullie de kansen inschatten? wdejong@onderwijsmetlev.nl